Homoseksualiteit, persoonlijkheid, fluïditeit, VR, ergernissen, suïcide

De geboortevolgorde doet ertoe, want mannen zijn vaker homoseksueel als ze oudere broers hebben. In Archives of Sexual Behavior staat een artikel over gegevens die in 2005 door de BBC (de omroep) werden verzameld over 87.798 mannen. Uit die gegevens bleek opnieuw dat mannen met een oudere broer een hogere kans hebben homoseksueel te zijn. Dat gold ook voor enig-kinderen en mannen met oudere zussen, maar niet voor mannen met jongere broers of zussen. De verhoogde kans op homoseksualiteit wordt deels verklaard door een immuunreactie van de moeder die van invloed is op de seksuele oriëntatie van haar volgende zoon. Mannelijke foetussen laten namelijk een proteïne (NLGN4Y) achter waartegen de moeder antilichamen produceert die ervoor zorgen dat de neuronen van een nieuwe foetus zich niet op een typisch “mannelijke” wijze manier met elkaar verbinden. Een beperking van het onderzoek, maar dat geldt voor ieder onderzoek naar het effect van geboortevolgorde, is dat het aantal broers en zussen beïnvloed kan zijn door een stopregel van de ouders, zoals ‘stop als je een jongen én een meisje hebt’, of ‘stop als je een jongen produceert’.

Je persoonlijkheid bepaalt voor een groot deel hoe succesvol je bent (gewetensvolle mensen zijn bijvoorbeeld vaker hoog opgeleid). Ik ging er altijd van uit dat het veranderen van persoonlijkheidskenmerken, zoals ‘emotioneel stabieler worden’, een langdurig en moeizaam therapeutisch proces was. Maar in PNAS staat een onderzoek dat aantoont dat het ook binnen 3 maanden kan met een app. Deze app, PEACH (PErsonality coACH), hielp Zwitserse deelnemers hun doel, bijvoorbeeld extraverter worden, te bereiken door contact met een chatbot, micro-interventies (zoals gedragsactivatie) en feedback. Uit het onderzoek bleek dat het lukte om kenmerken zoals neuroticisme te verlagen en consciëntieusheid en extraversie te verhogen. Dat werd bevestigd door observaties van vrienden en familieleden, hoewel een toename in extraversie makkelijker is waar te nemen dan een afname in neuroticisme. Volgens de onderzoekers is het mogelijk om binnen enkele weken ‘Big Five’ persoonlijkheidstrekken te veranderen, wat duidt op een hogere plasticiteit van de persoonlijkheid dan werd gedacht. En dat allemaal zonder menselijk contact.

In Developmental Psychology staat een artikel over seksuele oriëntatie, wat niet alleen naar seksuele aantrekking verwijst, maar ook naar identiteit en gedrag. Bij mannen is seksuele oriëntatie stabieler dan bij vrouwen, die zijn meer ‘fluïde’. De onderzoekers analyseerden gegevens uit een groot Engels onderzoek: Avon Longitudinal study of Parents and Children. In dat onderzoek werden meer dan 20.000 zwangerschappen uit 1991 gevolgd, en aan het onderdeel naar seksuele oriëntatie deden 6037 kinderen mee. Zij beantwoordden vragen toen zij 15,5, 21 en 23 jaar oud waren. Hun ouders hadden toen de kinderen 2, 3 en 4 waren ook al een vragenlijst (Preschool Activities Inventory) ingevuld over hun gedrag. Uit het onderzoek bleek dat de seksuele oriëntatie van meisjes instabieler was dan die van jongens: lesbische meisjes veranderden vaker van oriëntatie dan homoseksuele jongens. Bij jongens werd een verband gevonden tussen ‘gender non-conform gedrag’ in de jonge jaren en biseksualiteit en homoseksualiteit later. Voor meisjes gold dat verband alleen voor lesbisch zijn. Volgens de auteurs is het goed dat ‘gender atypisch gedrag’ op jonge leeftijd niet ontmoedigd wordt.

In Cyberpsychology, Behavior, And Social Networking staat een artikel met de intrigerende titel ‘Hoe voelt het om als vrouw slachtoffer te zijn van seksuele intimidatie’. Het beschrijft een onderzoek naar Virtual Reality. Mexicaanse mannen keken een 360 graden video om te ervaren hoe het is om als vrouw lastig gevallen te worden (dus vanuit haar perspectief). Hetzelfde scenario lazen ze ook als verhaal, bijvoorbeeld: ‘een man kijkt naar het slachtoffer in de metro en probeer haar hand te pakken’. De mannen bleken na de video en het verhaal meer empathie te ervaren met het slachtoffer. De video had iets meer effect dan het verhaal en als de video voor het verhaal werd gekeken was er een carry over effect, wat tot nog meer empathie leidde. Het gevoel één te zijn met het slachtoffer en haar perspectief in te nemen (‘in haar schoenen te staan’) was hoger na de video. Volgens de onderzoekers hielp VR om empathie met slachtoffers te vergroten door belichaming of een body swap illusie, waardoor de mannen zichzelf als vrouwen waarnamen. Het is jammer dat het een slecht onderzoek is zonder controles en met zelfbedachte vragenlijsten, want aandacht voor seksueel geweld tegen vrouwen in Mexico is belangrijk.

In British Journal of Psychology staat een verslag van een onderzoek (en een directe replicatie van datzelfde onderzoek) naar ergernissen tussen partners. Aan het eerste onderzoek deden 180 samenwonende mensen mee via Mechanical Turk. (Mechanical Turk Workers doen tegen betaling mee aan onderzoeken maar er zijn zorgen over een toename van mensen die geen Engels spreken en ‘bots’.) De deelnemers kozen vervelend gedrag van hun partner, zoals niet luisteren, kleren op de grond laten liggen, praten tijdens TV kijken, teveel geld aan online winkelen uitgeven en te veel drinken (zie https://osf.io/qdsx4/ voor een volledige lijst). De deelnemers stelden zich voor dat hun partner voor het vervelende gedrag een ontspannen dag had of juist een drukke dag. Uit het onderzoek bleek dat mensen begripvol reageerden op irritant gedrag als ze dachten dat hun partner daarvoor een stressvolle dag had. Dit was afhankelijk van hun ‘theorie over beperkte wilskracht’. Dat zijn gedachtes die je hebt over hoeveel energie je nog over hebt na een drukke dag, en dat als die energie uitgeput is je makkelijker hinderlijk gedrag vertoont. Mensen die over zichzelf denken dat hun eigen wilskracht beperkt is reageerden met beduidend minder compassie op hun partner die vervelend deed na een een ontspannen dag! Mensen hebben ook een theorie over de wilskracht van de ander, maar deze deelnemers hanteerden vooral hun eigen referentiekader, zelfs als ze hun partner goed kenden. De directe replicatie met 248 mensen bevestigde deze uitkomsten (ik vraag me af hoe zinvol zo’n replicatie is en of het vanwege bias niet beter is om een onderzoek door andere te laten repliceren). De conclusie is dat partners weinig vergevingsgezind zijn over ergernissen als ze vinden dat de ander geen excuus heeft.

The Lancet Psychiatry publiceert een artikel over suïcide tijdens Corona. Een indrukwekkende lijst auteurs (69, waaronder mijn begeleider op de universiteit Ella Arensman) deed onderzoek in 21 landen over heel de wereld. Onderzoek naar suïcide is ingewikkeld omdat er soms een langdurig politieonderzoek wordt uitgevoerd naar de doodsoorzaak van een overledene. Uit het onderzoek bleek dat gedurende de eerste maanden van de Corona-pandemie het aantal suïcides in de meeste landen (zo ook in Nederland) niet toenam. In sommige landen of regio's was er zelfs een afname, bijvoorbeeld in Peru. Mogelijk kwam dit doordat overheden snel psychische hulp mogelijk maakten. Ook een gevoel van ‘we zitten allemaal in hetzelfde schuitje’ kan een positief effect hebben gehad op de onderlinge relaties. Bovendien werd er in deze, overwegend welvarende, landen financiële steun geboden. In Wenen, Japan en Puerto Rico werd wel een toename van suïcides gerapporteerd. In Japan werd dit verklaard door een aantal suïcides van beroemdheden waarover in de media werd bericht en in Puerto Rico is al jaren een diepe recessie gaande. De situatie in arme landen is waarschijnlijk wel zorgelijker; in Malawi werd bijvoorbeeld een toename van 57% suïcides tijdens Corona gerapporteerd.