SEKS, CREEP, NUDGE, LONG COVID

Seks is gezond; je wordt er blij van, het is goed voor je relatie en zelfs het cognitieve functioneren gaat ervan vooruit. Maar recente onderzoeken laten zien dat we steeds minder seks hebben. In Archives of Sexual Behavior staat een artikel over een groot Amerikaans onderzoek, via Ipsos, waaraan (in 2009 en 2018) 1647 adolescenten en 3335 volwassenen deelnamen. Daaruit bleek dat er inderdaad een afname was van seksueel gedrag, inclusief solo-masturbatie. Hiervoor zijn verschillende mogelijke verklaringen: door internet heeft men ‘anders’ seks; er is tegenwoordig veel aandacht voor consent; en men vult de vragenlijsten eerlijker in. De auteurs herhalen in de conclusie dat seks echt heel fijn en en gezond is!

In American Psychologist staat een artikel over concept creep: de verbreding van betekenis van concepten over gevaar. Hierbij ‘kruipt’ de betekenis steeds verder weg van de oorspronkelijke betekenis. ‘Trauma’ en ‘pesten’ verwijzen tegenwoordig bijvoorbeeld naar veel bredere en minder ernstige ervaringen dan voorheen. Dit zou te maken kunnen hebben met een afname van meer ernstige vormen van gevaar, doordat over het algemeen de veiligheid is toegenomen. De onderzoekers onderzochten met neurale netwerken 4 enorme tekstverzamelingen (Google Books, Pubmed, Engelse teksten en Engelse gesproken woorden) op concepten die verwijzen naar gevaar, zoals pesten, trauma, verslaving, empathie en racisme. Pesten gaat tegenwoordig ook over incidenten tussen volwassenen op het werk en onder verslaving wordt ook winkelen en gamen gerekend. Een grotere nadruk op gevaar gaat bovendien samen met meer aan empathie gerelateerde concepten zoals compassie en zorg. Uit het onderzoek bleek dat er steeds vaker woorden worden gebruikt die met gevaar te maken hebben. In psychologische teksten is die stijging nog 3 keer groter. Het verbreden van de betekenis van ‘gevaarsconcepten’ werd in psychologische en in algemene teksten aangetoond door de semantische breedte te berekenen: woorden die verwijzen naar gevaar bleken diachronisch in steeds diversere semantische contexten te worden gebruikt, wat de auteurs ‘semantische verdunning’ noemen. Waarom er in de psychologie steeds meer aandacht is voor gevaar en waarom de betekenis daarvan verbreedt, blijft onduidelijk.

In PNAS staat een meta-analyse over nudging: een manier om gedrag te beïnvloeden zonder belonen of keuzebeperking. Deze theorie gaat ervan uit dat mensen helemaal niet zo rationeel zijn als het gaat om kiezen en dat de beïnvloedbaarheid gevoelig is voor de manier waarop keuzes worden gepresenteerd en gestructureerd. Het bekendste voorbeeld is de toename van orgaandonaties na het veranderen van de standaardkeuze in ‘ja’. In de meta-analyse werden 214 publicaties met meer dan 2 miljoen deelnemers geanalyseerd. Daaruit bleek een klein tot medium effect van zogenaamde keuze-architectuur-interventies. Er was wel sprake van veel heterogeniteit en ongeveer 15 procent van de interventies werkte averechts. Ook was er een publicatiebias in de richting van positieve uitkomsten, waardoor studies met negatieve uitkomsten in de la verdwijnen. Het lijkt erop dat nudging werkt, maar niet heel veel beter dan voorlichting of gedragsverandering door belonen. De auteurs stellen in hun inleiding dat gedragsverandering belangrijk is vanwege corona en klimaat, maar concluderen dat de meeste effecten van nudging op het gebied van voedsel en financiën worden bereikt.

In Brain Behavior and Immunity staat een artikel over long covid, dat is een niet duidelijk gedefinieerde ziekte die veel lijkt op andere (postvirale) vermoeidheidssyndromen. De auteur toont zich bezorgd over stigma’s omdat die leiden tot delegitimering van lijden. Woorden als ‘post’, ‘chronisch’ en ‘syndroom’ worden vermeden als het gaat om klachten na corona omdat die leiden tot stigmatisering. Dat geldt ook voor ziekten die alleen een bepaalde groep treffen, zoals PCOS, een endocriene stoornis die alleen vrouwen treft. Uit onderzoek naar psychiatrisch diagnoses, die vaak meerdere oorzaken hebben, blijkt dat een monocausale verklaring stigmatisering voorkomt. Het bekendste (en meest op long covid lijkende) voorbeeld is CVS, een diagnose die ook een psychische component zou hebben en die patiënten ten onrechte psychologiseert. Door gebrekkige testen kan niet aangetoond worden dat er aan long covid altijd een coronabesmetting voorafgaat, dus het is niet zeker dat het een monocausaal syndroom is. Volgens de auteurs bemoeilijken deze factoren wetenschappelijk onderzoek naar long covid.